Quem sou eu

Minha foto
Fortaleza, Ceará, Brazil
Professor de Esperanto,Italiano e Português. Revisor de trabalhos acadêmicos: monografias, dissertações e teses. Profesoro pri lingvoj: esperanto, portugala, itala. Reviziisto pri akademiaj verkoj: monografio, disertacio, tezo.

sábado, 14 de janeiro de 2012

Universala Kongreso

                   el www.lernu.net

Dum la unuaj jaroj de Esperanto internaciaj renkontiĝoj estis ankoraŭ maloftajPrecipe menciinda estas kunveno de anglaj kaj francaj esperantistojkiuj okazis en 1904 en Calais kaj DoverImpresiteoni decidis inviti al Universala Kongreso en la venonta jaroLa organizon transprenis la advokato Alfred Michauxkiu loĝis en Boulogne-sur-mer (Bulonjo-ĉe-maro). 688 homoj el 40 landoj tiom amuziĝis ke estis planita kongreso ankaŭ por la sekva jaroTio estis la 1a Universala Kongreso de Esperanto kaj ĝi okazis en 1905.
Post diversaj manieroj organizi kaj transdoni la "stafetonal venonta kongres-teamoUEA en 1933 fariĝis respondeca pri la UKojPost la dua mondomilito estis instalita la pozicio de Konstanta Kongresa Sekretariosalajrita oficisto.
En la UKon estas integritaj la kunsidoj de gvidaj organoj de UEA (KomitatoEstrarokaj de fakaj asociojSed povas okazi ke al la kunveno de faka asocio venas nur tre malmultaj homojel ili eble nur malmultaj membrojBone vizitataj estas kutime la prelegoj en la kadro de t.n. "Internacia Kongresa Universitato". Vespere oni prezentas kontribuojn muzikajn  teatrajn.
La nuntempa averaĝa partoprenantaro de UK estas ĉ. 2000. Longan tempon la UK 1923 en Nurenbergo (Germaniorestis la plej grandakun 4963 anojLa inflaciego en Germanio tre malmultkostigis la kongreson por multaj eksterlandanojNun la rekordon tenas la Varsovia UK de 1987 (5946).
Ekstereŭropaj UKoj longtempe estis tre maloftajEn 1910 la sesa kongreso okazis en Washingtontiu de 1915 en San Francisco (pro la milito).Nur en 1965 estis denove ekstereŭropa kongresoen TokioEkde la 80aj kaj 90aj jaroj ekstereŭropaj UKoj fariĝis relative normalaj: 1981 Brasilia(unuafoje sur la suda duono de la globo), 1984 Vancouver (Kanado), 1986 Beijing, 1990 La Habana, 1994 Seoul, 1997 Adelaide (unuafoje en Aŭstralio).
Oni povas konstati certan hierarkion laŭ-geografian:
1. La plej grandaj UKoj estis kutime la mez-eŭropajprecipe en la "socialismajlandojLa Varsovia UK 1959 (Zamenhof-jaroestis la unua postmilita kiu denove superis 3000 partoprenantojnSimile grandaj estis la UKoj en 1963 (Sofia), 1966 kaj 1983 (Budapest), 1978 (Varna,kvankam ne plu en meza eŭropokun 4414), sed ankaŭ la Viena de 1992.
2. La duan rangon havas okcident-mez-eŭropaj UKojekzen NederlandoGermanioFrancioBritiokun kutime ĉ. 2000 anoj.
3. Pluraj ne-"socialismajeŭropaj landoj ŝajnas jam aparteni al la periferio de la kontinentotiel ke la partoprenantaro estas signife malpli alta(1500-2000). Svedio kaj Jugoslavio estas ekzemploj por tio.
4. Ekster-eŭropaj UKoj normalkaze havas la plej malmultajn anojnLa malmultrekordon havis la UK Washington 1910 (357 anoj), la malon Beijing1986 (2482 anoj). Tamen la averaĝo estas ĉ. 1700, se oni ne konsideras la nordamerikajn UKojn en Portland 1972 (923) kaj Vancouver 1984 (802).
Sed estas multaj influoj kiuj povas efiki al la grandeco (ĉu tio estas aŭtomate "sukceso"?) de UKEkzestis meze de la 1970aj granda kaoso enUEAtiel ke la Kopenhagena 1975 havis nur 1550 anojn.
Plurfoje la UK okazis en diktaturoLa unuan fojon esperantistoj havis problemojn en Barcelona 1909, ĉar ĵus antaŭe anarkiistaj ribeloj skuis la landonEn la 1930aj jaroj temis pri dekstre-ekstremismaj reĝimojen 1931 en Krakovo (diktatoro Pilsudski), en 1933 en Kolonjo (Hitler), en1935 en Romo (Mussolini), en 1936 en Vieno (Schuschnigg), 1937 Varsovio.
Post la dua mondomilito la diktaturoj estis ĉefe maldekstre-ekstremismajEn 1953 UK okazis en Zagreb kaj en 1973 en Beograd (Jugoslavio), en1986 en la ĉina ĉefurboen 1990 en KuboEn 1959, 1963, 1978, 1983, 1987 la UKoj okazis en PolioBulgario respHungarioEscepto estis Madrid 1968, kie regis la dekstra diktatoro Francisco Francokiu en la civila milito estis persekutinta ankaŭ esperantistojn.
La diskutoj estis siatempe (precipe en 1968 kaj 1987) ĉu oni UKumu en tiaj landojLa kontraŭantoj atentigas pri la politiko de la reĝimojkiuj tute malas al la demokratia karaktero de la Esperanto-movadoPor-antoj emfazas ke ĝuste la esperantistoj en tiuj landoj bezonas subtenon de ekstere kaj forumon en iliaj landoj por renkonti eksterlandajn esperantistojnKiam la pola registaro malpermesis al SAT kongresi en Varsovionemalmultaj esperantistoj postulis de UEA solidarecon kaj ankaŭ ne kongresi en Polio.
La UK de 1967 estis planita por Tel-AvivoPro la ses-taga milito malmulte da tempo antaŭe oni decidis anstataŭe kongresi en Rotterdam (samovalidas por la tiu-jara IJK en NetanjaIsraelo).


Um comentário:

  1. Adelson, pelo visto, o Esperanto é muito difícil pra nós! Não há uma palavra semelhante as do nosso idioma latino! Penso que o Italiano, o Español e o Inglês são mais fácil de se aprender! Que achas?
    Parabéns, pelo blog! Adorei!!!
    Gde abs,
    Roberval Oliveira

    ResponderExcluir