VORTOJ DE SAMA FUNKCIO, ESPRIMANTAJ KAŬZON AŬ
MOTIVON
Adelson
Sobrinho
KATEGORIOJ
|
VORTOJ
|
|
Adverboj
|
ĈIAL
IAL
KIAL
NENIAL
TIAL
|
|
Konjunkcioj/subjunkcioj
|
ĈAR
DO
KAŬZE
DE...
PRO TIO KE...
TIAL KE
SEKVE
Sekve de...
|
|
Prepozicioj
|
PRO
|
1.
ĈI TIU KNABINO ESTAS EGE BELA. LI ŜIN AMAS.
2. - KIAL LI ŜIN AMAS?
3. - ĈAR
ŜI ESTAS EGE BELA.
4. “LI AMAS TIUN ĈI KNABINON PRO ŜIA BELECO “.
(Zamenhof).
5. ŜI ES TAS BELEGA; TIAL LI ŜIN AMAS.
·
KIAL =
1.
“DEMANDA ADVERBO KUN LA SIGNIFO “”EL KIA KAŬZO,
EL KIA MOTIVO”.
Ekz.: KIAL VI PLORAS?
“KIAL MI NE LERNIS JUNA?
2.
“DEMANDA ADVERBO ENKONDUKANTA DEPENDAN DEMANDON”.
Ekz.:
DIRU KIAL
VI PLORAS.
“Jen kial mi ne
venis: mi estis malsana.
·
ĈAR = TIAL KE
1.
KONJUNKCIO
–
“Indikas ke la sekvanta frazo estas la klarigo de la antaŭa”.
2.
SUBJUNKCIO – “Indikas
ke la enkondukita propozicio estas la motivigo aŭ la kaŭzo de la ĉefpropozicio,
antaŭa aŭ sekva”.
·
PRO = PREPOZICIO INDIKANTA “KAŬZO DE AGO, MOTIVO DE
AGO”.
Ekz.: “OKULO PRO OKULO, DENTO PRO
DENTO ESTIS LA MOSEA LEĜO”.
·
TIAL = “PRO TIU KAŬZO, MOTIVO”.
Ekz: “Vi malpravas, tial ne kriu”.
KAŬZO = “TIO
PRO KIO IO ESTAS AŬ IĜAS TIA, KIEL ĜI ESTAS”.
MOTIVO = “TIO
KIO IGAS PERSONON AGI, KONDUTI TIEL AŬ TIEL”.
EL ESPERANTA PROVERBARO:
“Famo ne
flugas, se kaŭzo ne estas”.
“Ofte de kaŭzo senenhava venas efiko plej grava”.
1.
MI SOIFAS, DO MI TRINKAS.
2. MI
TRINKAS, ĈAR MI SOIFIS.
3. MI SOIFIS, TIAL MI TRINKAS.
4. KIAL VI
TRINKAS?
5. MI
SOIFIS, PRO TIO MI TRINKAS.
KIAL: ĈAR: TIAL: PRO TIO: DO.
DO = ”KONJUNKCIO MONTRANTA LOGIKAN
SEKVON, KONKLUDON EL LA ANTAŬA DIRAĴO”.
Ekz.:“MI PENSAS, DO MI EKZISTAS”.(Descartes).
“MI DEVAS DO DECIDIĜI, ĈAR VI TIEL VOLAS” (Zamenhof).
PRO TIO (KE)/TIAL KE = “KUNMETITAJ
SUBJUNKCIOJ, ESPRIMANTAJ KAŬZON AŬ MOTIVON”.
Ekz.:
“Vi vidas do, ke vi ne devas kulpigi min pro
tio ke mi ne plenumis vian deziron”(Zamenhof).
EL ESPERANTA PROVERBARO:
Ĉiu "tial" havas sian "kial."
1.
LI PLORAS. (EFIKO). LIA EDZINO MORTIS.
(KAŬZO).
2.
KIAL
LI PLORAS?
3.
LI PLORAS, ĈAR LIA
EDZINO MORTIS.
4.
LIA EDZINO MORTIS, PRO TIO
LI PLORAS.
5.
LIA EDZINO MORTIS, TIAL LI
PLORAS.
###########################################
NI JA SCIAS KE ĈIUJ INFANOJ IAL PLORAS.
PLOREMA INFANO ĈIAL
PLORAS.
KIAL ĈIUJ INFANOJ PLORAS?
KIAM MI ESTIS INFANO NENIAL
MI PLORIS. (Mensogo).
IAL = “EL IA MOTIVO/KAŬZO”.
Ekz.: “Se mi ial
ne venos, iru vi sola”.
“ Preskaŭ en ĉiuj lingvoj ĉiu substantivo ial apartenas al tia aŭ alia sekso”(Zamenhof).
ĈIAL
= “PRO ĈIUJ MOTIVOJ/KAŬZOJ”.
Ekz.: “Vi ĉial ŝuldas obeon al viaj gepatroj”.
NENIAL
= “PRO NENIA MOTIVO/KAŬZO”.
Ekz.: “ Tian decidon mi nenial povus aprobi”.
SEKVE = “KIEL NATURA AŬ LOGIKA”
Ekz.: Sekve de tio ni decidas ke...”
“Ĝis nun ne estis, sekve ne
povas esti”(Zamenhof).
########################
BIBLIOGRAFIO
1. LORENZ, Francisco Valdomiro. Esperanto sem mestre. 3ª Ed. Rio de Janeiro: FEB, 1979.
2.
MARTINS, Celso. As Preposições em Esperanto. São Paulo: Zamenhof Editores,
3.
SEPPIK, H. La Tuta Esperanto. Hungara Esperanto-Asocio, 3ª eldono. Budapest,
1984.
4. WARINGHIEN, G. Plena
Ilustrita Vortaro de Esperanto. Paris: SAT, 1887.
Nenhum comentário:
Postar um comentário