Quem sou eu

Minha foto
Fortaleza, Ceará, Brazil
Professor de Esperanto,Italiano e Português. Revisor de trabalhos acadêmicos: monografias, dissertações e teses. Profesoro pri lingvoj: esperanto, portugala, itala. Reviziisto pri akademiaj verkoj: monografio, disertacio, tezo.

sexta-feira, 17 de agosto de 2012




VORTOJ DE SAMA FUNKCIO, ESPRIMANTAJ KAŬZON AŬ MOTIVON
Adelson Sobrinho

KATEGORIOJ
VORTOJ



Adverboj
ĈIAL
IAL
KIAL
NENIAL
TIAL



Konjunkcioj/subjunkcioj
ĈAR
DO
KAŬZE DE...
PRO TIO KE...
TIAL KE
SEKVE
Sekve de...





Prepozicioj
PRO


1.

  ĈI TIU KNABINO ESTAS EGE BELA. LI ŜIN AMAS.    
2.                                              - KIAL LI ŜIN AMAS? 
3.                                              - ĈAR ŜI ESTAS EGE BELA.
4.        “LI AMAS TIUN ĈI KNABINON PRO ŜIA BELECO      “. (Zamenhof).
5.          ŜI ES TAS BELEGA; TIAL LI ŜIN AMAS.


·         KIAL =

1.    “DEMANDA ADVERBO KUN LA SIGNIFO “”EL KIA KAŬZO, EL KIA MOTIVO”.

 Ekz.: KIAL VI PLORAS?

        “KIAL MI NE LERNIS JUNA?

2.    “DEMANDA ADVERBO ENKONDUKANTA DEPENDAN DEMANDON”.

Ekz.: DIRU KIAL VI PLORAS.

       “Jen kial mi ne venis: mi estis malsana.


·         ĈAR = TIAL KE

1.    KONJUNKCIO – “Indikas ke la sekvanta frazo estas la klarigo de la antaŭa”.

2.    SUBJUNKCIO – “Indikas ke la enkondukita propozicio estas la motivigo aŭ la kaŭzo de la ĉefpropozicio, antaŭa aŭ sekva”.

·         PRO = PREPOZICIO INDIKANTA “KAŬZO DE AGO, MOTIVO DE AGO”.

 Ekz.: “OKULO PRO OKULO, DENTO PRO DENTO ESTIS LA MOSEA LEĜO”.

·         TIAL = “PRO TIU KAŬZO, MOTIVO”.

Ekz: “Vi malpravas, tial ne kriu”.


KAŬZO = “TIO PRO KIO IO ESTAS AŬ IĜAS TIA, KIEL ĜI ESTAS”.
MOTIVO = “TIO KIO IGAS PERSONON AGI, KONDUTI TIEL AŬ TIEL”.

EL ESPERANTA PROVERBARO:

“Famo ne flugas, se kaŭzo ne estas”.

“Ofte de kaŭzo senenhava venas efiko plej grava”.

1.     
        MI SOIFAS, DO MI TRINKAS.
2.    MI TRINKAS,  ĈAR MI SOIFIS.
3.         MI SOIFIS, TIAL MI TRINKAS.
4.                       KIAL VI TRINKAS?
5.         MI SOIFIS, PRO TIO MI TRINKAS.

KIAL: ĈAR: TIAL: PRO TIO: DO.

DO = ”KONJUNKCIO MONTRANTA LOGIKAN SEKVON, KONKLUDON EL LA ANTAŬA DIRAĴO”.

 Ekz.:“MI PENSAS, DO MI EKZISTAS”.(Descartes).

        “MI DEVAS DO DECIDIĜI, ĈAR VI TIEL VOLAS” (Zamenhof).

PRO TIO (KE)/TIAL KE = “KUNMETITAJ SUBJUNKCIOJ, ESPRIMANTAJ KAŬZON AŬ MOTIVON”.

Ekz.: “Vi vidas do, ke vi ne devas kulpigi min pro tio ke mi ne plenumis vian deziron”(Zamenhof).

EL ESPERANTA PROVERBARO:

Ĉiu "tial" havas sian "kial."


1.    LI PLORAS. (EFIKO). LIA EDZINO MORTIS. (KAŬZO).

2.                                  KIAL LI PLORAS?
3.                  LI PLORAS, ĈAR LIA EDZINO MORTIS.
4.    LIA EDZINO MORTIS, PRO TIO LI PLORAS.
5.    LIA EDZINO MORTIS, TIAL LI PLORAS.

###########################################

NI JA SCIAS KE ĈIUJ INFANOJ IAL PLORAS.
                PLOREMA INFANO ĈIAL PLORAS.
                                                  KIAL ĈIUJ INFANOJ PLORAS?
        KIAM MI ESTIS INFANO NENIAL MI PLORIS. (Mensogo).


IAL        = “EL IA MOTIVO/KAŬZO”.

Ekz.: “Se mi ial ne venos, iru vi sola”.

         “ Preskaŭ en ĉiuj lingvoj ĉiu substantivo ial apartenas al tia aŭ alia sekso”(Zamenhof).

ĈIAL      = “PRO ĈIUJ MOTIVOJ/KAŬZOJ”.

Ekz.: “Vi ĉial ŝuldas obeon al viaj gepatroj”.

NENIAL = “PRO NENIA MOTIVO/KAŬZO”.

Ekz.: “ Tian decidon mi nenial povus aprobi”.


SEKVE = “KIEL NATURA AŬ LOGIKA”

Ekz.: Sekve de tio ni decidas ke...”
  
        “Ĝis nun ne estis, sekve ne povas esti”(Zamenhof).



########################

BIBLIOGRAFIO

1.   LORENZ, Francisco Valdomiro. Esperanto sem mestre. 3ª Ed. Rio de Janeiro: FEB, 1979.

2.   MARTINS, Celso. As Preposições em Esperanto. São Paulo: Zamenhof Editores,

3.   SEPPIK, H. La Tuta Esperanto. Hungara Esperanto-Asocio, 3ª eldono. Budapest, 1984.

4.   WARINGHIEN, G. Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto. Paris: SAT, 1887.








                                                     

Nenhum comentário:

Postar um comentário