PRINCIPOJ DE LOGIKO AŬ DE SUFIĈO KAJ NECESO

 ĈE DERIVADO

La derivado en Esperanto ĝenerale ne estas ĝenata per iuj specialaj leĝoj, ekster tiuj de bezono kaj logikeco.

Prave notas amerikano Herbert M. Scott, L. K.:

“ Esperanto kreiĝis por internacie esprimadi la pensojn, kion certigas ĝia dismembriga konstruo. Pri la maniero de ilia esprimado... la lingvo arta inklinas al logiko”...²).

Tiu principo de logiko, estranta la vortderivadon en Esperanto, povas esti fiksita ankaŭ en formo de du praktikaj principoj de lingvo-uzo, proponitaj de R. De Saussure kaj en iom modifita formo akceptitaj de la Esperantista Akademio(majo, 1913):

a) Principo de neceso: em konstruo de vorto oni devas enkonduki ĉiujn vortradikojn, sufiksojn, prefiksojn kaj finaĵojn necesajn por elvoki plene la ideon esprimatan de tiu vorto.

b) Principo de sufiĉo: Se la ideo tiamaniere esprimita estas jam bone kaj nekonfuzeble komprenata el la kunteksto sen iu el la sufiksoj uzitaj, tiu ĉi sufikso povas esti elĵetata kiel neutila kaj nenecesa³).

Fonto:

DREZEN, Karloviĉ Ernest. Skizoj pri Teorio de Esperanto. Presejo: D.E.F. Abyhoj, DK, 1975, p.17.

²) “ La limoj de Esperanto”, en “Esperanto”, 1928, Nº 4, p. 88.

³) “Oficiala Gazeto”, majo, 1913.

“En tiu verko(Skizoj pri Teorio de Esperanto) Drezen donas ĝermon de lingvistike pravigebla gramatiko de Esperanto. En ok ĉapitroj li analizas i.a. la fonetikon, morfologion, sintakson, semantikon, etimologion kaj influojn de la lingvo-evoluo.

La libro estas grava kontribuo al nia lingvistika literaturo. Ĝi interesos ne nur la fakan esperantologon, sed ankaŭ ĉiun kiu deziras pliprofundigi siajn lingvajn konojn, ekzamen-kandidatojn kaj partoprenantojn de superaj kursoj”.

Reinhard Haupenthal